Interesgarria, ezta?
Faroa
Joxe Aranzabalen bloga
1757ko apirilaren 4an, astelehena, Le Dauphin
itsasontzi kortsarioa Baionatik irten zen 34 lagunekin Louisbourg aldera, garai hartan Frantziak Nova Scotian
zeukan gotorleku eta portura, Kanadan. Printzipioz, bidaiak sei bat aste iraun
behar zuen, baina bosgarren egunean hiru fragata britainiarrek harrapatu eta
Portsmouth hirira eraman zuten Le Dauphin ontzia, eskifaia eta guzti. Halakoetan
ohi bezala, ontzia enkantean saldu aurretik, epaiketa egin zen.
Bi mende eta erdi geroago, Xabier
Lamikiz Historia irakasle euskalduna Londresen ari zela bere doktore
tesia prestatzen, Britainia Handiko Armadaren Artxiboan Le Dauphin
itsasontziaren posta zorroa aurkitu zuen: 170 gutun, horietatik 50 euskaraz
idatziak. Xabier Lamikizek berak Euskadi Irratiari esan dionez, frantsesez idatzitako gutunak
Baiona inguruko burgesek eta merkatariek idatzitakoak dira. Euskaraz
idatzitakoak, berriz, herri xeheak. Hauen artean, igorle gehienak emakumeak,
marinelen emazteak eta amak. Jasotzaile gehienak, ostera, gizonak: marinelak,
eskulangileak eta dendariak, besteak beste, denak Louisbourg inguruan
zebiltzanak.
Ororen eskolak eta euskaraz idazteko ohitura
Xabier Lamikizen ustez, gutun horiek erakusten dute
XVIII. mendean Iparraldeko euskaldunek ohitura zutela euskaraz
idazteko.
Informazio hori bat dator Kepa
Altonagak bere azken liburuan, Back to Leizarraga, aipatzen duenarekin. Altonagak
dio XVIII. mendean Iparraldean Ororen eskolak zeudela, non bertako
haurrei irakasten baizitzaien euskaraz irakurtzen eta idazten. Hainbat liburu
ere argitaratu bide ziren helburu horrekin, tartean Instructionea
gazteriarentçat eta Adrien Enperadorearen galdeac sei urthetaco haur
bati.
Gutunen azterketa
Laster, Lapurdum aldizkariak ale berezia aterako du, horixe
esan du Xabier Lamikizek irratian, eta bertan eskainiko du euskarazko 50 gutun
horien transkripzioa, euskararen inguruko azterketa eta testuinguru historikoa.
Lan horretan, hain justu, ibili dira Xarles
Bidegain, Aurelia
Arkotxa, Manu Padilla eta Xabier Lamikiz bera, Iker
taldearekin.
Esan gabe doa gai hau erabat txertatzen dela Albaola proiektuan,
zeina berreskuratzen ari baita garai hartako ontzigintza bere adar guztiekin,
hizkuntza barne.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina